در نشست "مصرف فرهنگی در دانشگاه" مطرح شد: جامعه مدرن جامعه ای است که در آن منطق بازار بر همه مناسبات جاری می شود

به همت دفتر نیازسنجی و مطالعات فرهنگی سازمان جهاددانشگاهی تهران، پنجمین نشست از سلسله نشست‌های علمی فرهنگ دانشگاهی سه شنبه 21 شهریور96 با حضور رضا صمیم، عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در پژوهشکده مطالعات توسعه برگزار شد.به گزارش روابط عمومی سازمان جهاددانشگاهی تهران، در این نشست که با موضوع«مصرف فرهنگی در دانشگاه:: بحثی انتقادی درباره داده‌های موجود»  صمیم به نحوه تشکیل جوامع مدرن و حاکمیت مناسبات بازار در این جوامع اشاره کرد و گفت: پیش از تشکیل جوامع مدرن، مناسبات اجتماعی و اقتصادی تفکیک شده بودند و ساختارها و چارچوب ها به صورت جدا از هم و جزیره ای عمل می نمودند؛ ولی جامعه مدرن جامعه ای است که در آن منطق بازار بر همه مناسبات جاری می‌شود. در بازار دو کنش مهم وجود دارد: 1) تولید  2) مصرف. زمانی‌که منطق بازار گسترش پیدا کند، تولید و مصرف کاراکتر اصلی همه مناسبات خواهد شد و هر چیزی که در داخل چرخه تولید و مصرف قرار گیرد کالا می‌شود. تا قبل از استقرار منطق مناسبات جدید تنها چیزهایی در این چرخه قرار می‌گرفتند که خاصیت رفع نیاز داشتند اما در دوره جدید، با قرار گرفتن هر امری در این چرخه آن امر تبدیل به کالا می‌شود. کالاهای فرهنگی هم چیزی است که در این چرخه وارد می‌شود. کتاب زمانی کالای فرهنگی است که درون این چرخه قرار می‌گیرد، موسیقی زمانی کالای فرهنگی است که درون این چرخه قرار می‌گیرد و مصرف می‌شوند. این کالاها مصرف نمی‌شوند تا رفع نیاز واقعی انجام شود؛ بلکه مصرف می‌شوند تا اتفاق دیگری بیفتد، تا افراد در جامعه جایابی شوند و هویت جدیدی پیدا نمایند.
وی در ادامه گفت: مصرف در جامعه پس از جنگ جهانی دوم،«مصرف چشمگیر» است. من مصرف می‌کنم تا نشان دهم که هستم. مصرف می‌کند تا نشان دهد که از موقعیت منزلتی بالایی برخوردار است. جایگاه طبقاتی با جایگاه منزلتی یکسان نیست. یکی از نقدهای وارد بر پژوهش های مصرف فرهنگی در ایران این است که شکاف بین جایگاه طبقاتی و جایگاه منزلتی رانشان نمی دهد. عملاً پژوهش های این حوزه متمرکز بر میزان مصرف هستند. چه میزان کتاب می خوانند، چقدر موسیقی گوش می دهند. فقط میزان «چقدر» را بررسی می‌کنند و به کیفیت کالای فرهنگی توجهی نمی‌شود.
عضو هیئت علمی‌پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم با اشاره به جامعه ایرانی افزود: آیا جامعه ایرانی جامعه جدید و مدرنی است یا یک جامعه سنتی است و یا تلفیقی از این دو می‌باشد؟ به راحتی نمی توان به این پرسش پاسخ گفت. ما یک جامعه به صورت کاملاً مدرن نیستیم. در جامعه ما حوزه‌هایی به صورت جدید هستند و عرصه‌هایی هنوز جدید نیستند. عرصه‌هایی که مناسبات اقتصادی بر آن حاکم نیست، مثل عرصه سیاسی. مصرف در این حوزه بی اهمیت است؛ ولی جاهایی که منطق جامعه جدید مستقر شده، مصرف کردن مهم است و افراد عطش منزلت دارند و به دنبال کسب منزلت هستند. دانشگاه تنها جایی در ایران است که نمونه جامعه جدید و مدرن بوده و مناسبات اقتصادی بر آن حاکم است. دانشگاه ایرانی یک جامعه مدرن در کلیت غیر مدرن است و از این رو مصرف فرهنگی در آن اهمیت می یابد.
وی در پایان گفت: در ایران فقط دانشگاه پروسه جامعه پذیری را انجام می دهد. دانشگاه کارکرد تولید منزلت دارد و این کارکرد را از طریق تولید و مصرف فرهنگی انجام می دهد. امروز مهمترین کانون‌های تولید و مصرف فرهنگی در دانشگاه‌ها، انجمن‌های علمی و تشکل های سیاسی هستند که می‌توانند الگو های خود را در جامعه بازنشر نمایند.