نشست نقد و بررسی کتاب «شفاهی و مکتوب در نخستین سده های اسلامی»

به همت مرکز قرآن و معارف دینی سازمان جهاد دانشگاهی تهران نشست نقد و بررسی کتاب "شفاهی و مکتوب" ترجمه نصرت نیل ساز از مجموعه مقالات گریگور شولر در خصوص  مستند سازی احادیث در نخستین سده‌های اسلامی 5 آبان ماه 93 در محل دانشکده الهیات  و معارف اسلامی دانشگاه تهران برگزارشد.

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاددانشگاهی تهران،در این نشست که با حضور مترجم کتاب نصرت نیل ساز استادیار دانشگاه تربیت مدرس، دکتر مجید معارف استاد  دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران و  دکترمحمدکاظم رحمتی عضو هیات علمی‌بنیاد دایره‌المعارف اسلامی‌برگزارشد ابتدا نیل ساز از برگزاری این نوع نشست ها که با رویکرد نقد و بررسی کتاب صورت می‌گیرد و هم به بحث ترجمه - در عین بی توجهی و کم توجهی فضای دانشگاهی به آن - اهتمام می‌شود، از جهاددانشگاهی به عنوان متولی این نوع نشست ها تشکر و قدردانی کرده و به ارائه سخنان خود با عنوان نانوشته‌ها و ناگفته‌های کتاب پرداخت. ایشان انگیزه خود را از ترجمه کتاب، منبعث از موضوع رساله خود مبنی بر "بررسی و نقل آثارخاورشناسان در وثاقت احادیث اسلامی" دانست چنانکه  از نظر "گلدزیهر" طولانی بودن دوره نقل شفاهی یکی از دلایل این تردید است. 
عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد: طی مطالعه مقالات آقای شولر ، ایده ترجمه این مقالات به فارسی مطرح شد؛ اما دغدغه‌های قرآنی و حدیثی  باعث شد تا از ترجمه برخی مقالات حوزه ادبی  از متن انگلیسی کتاب خودداری گردد؛ هرچند که در ترجمه متن آلمانی به انگلیسی تمام مقالات ترجمه شده بود.
در ادامه مجید معارف سخنان خود را با تشکر و قدردانی از جهاددانشگاهی به دلیل حرکت در مسیر علمی و پویایی جلسات علمی آغاز و در خصوص ایده و نظریه اصلی کتاب صحبت کرد.
ایشان قبل از ورود به مباحث کتاب درخصوص مفاهیم و کلیات بحث گفت: ایده‌ی اصلی این کتاب بیان حقیقت انتقال حدیث در سده‌های نخست به صورت آمیزه ای از نقل شفاهی و ثبت  وتدوین  در عرض هم است و نباید پنداشت که کتابت حدیث یک پدیده قرن دومی است، بلکه باید اینطور گفت که کتابت حدیث در قرن دوم روش غالب بوده است.
وی درخصوص خاستگاه تاریخی ایده شفاهی و مکتوب به پیشینه فرهنگی اعراب عصر جاهلی در انتقال فرهنگ شفاهی همراه با کتابت های مقطعی اشاره کرد.
در ادامه محمدکاظم رحمتی به مطلبی از شولر در صفحات پایانی کتاب درخصوص مصاحف صنعا اشاره کرد که شولر با استناد به مصاحف صنعا  به نقد نظریه جان ونز برو (یکی از خاورشناسان) مبنی بر شکل گیری و تدوین متأخر قرآن پرداخته است.
ایشان در ادامه بیان کرد: امروز نسخه‌های جدیدتر و بهتری مبنی بر کتابت قرآن در سه ربع اول قرن هجری در اختیار داریم که نسبت به مصاحف صنعا برتری دارند چرا که مصاحف صنعا دوره ی متأخرتر از تطور خط حجازی را نشان می دهند. این نسخه در جریان حمله ناپلئون به مصر از قاهره به فرانسه منتقل و در جریان انتقال تکه تکه  شد؛ البته بخش اعظم آن از سوره بقره تا سوره فرقان در کتابخانه ملی پاریس نگهداری می‌شود که نسبت به متن مصاحف صنعا که متنی لایه لایه است و این موضوع دلیل محکمی است بر رد نظریه ونز برو که آقای شولر به این نسخه اشاره نکرده و فقط به مصاحف صنعا اشاره نموده است.
مجید معارف در ادامه به تبیین ایده اصلی نویسنده پرداخته و از مبانی ارزشی شولر ب از جمله معتبر دانستن گزارشهای مسلمانان در بیان وقایع اسلامی ، مراجعه به انواع منابع تفسیری، تاریخی و اجتماعی و ادبی ، قبول تأثیر و تأثرهای فرهنگی اقوام مختلف در صدر اسلام و  بهره گیری از تجزیه و تحلیل های عقلی دربرخورد با داده‌های تاریخی یاد کرد.
وی تحقیق در چالشی ترین موضوع درتاریخ حدیث ، واقع نگری به وقایع تاریخ اسلام ، جامع نگری مسائل تطبیقی ، تحلیل علمی، استنتاج های منطقی و جمع بندی مباحث در آخر هر فصل ، معتبردانستن منابع تاریخ اسلام ، نقد کتابها و داده‌های برخی مستشرقان مانند گلدزیهر ، همسوئی با برخی تحقیقات مسلمانان ، تلاش در اندازه گیری تأثیر حدیث بر دیگر علوم و  به رسمیت شناختن سابقه کتابت در فرهنگ اسلامی را از امتیازات کتاب فوق برشمرد.
این نشست با پرسش و پاسخ دانشجویان به پایان رسید.