نشست تخصصی«آشنایی با زبان‌های سامی و کاربرد آن در مطالعات قرآن‌پژوهی» برگزار شد

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاددانشگاهی تهران، این جلسه که با سخنرانی دکتر احمد پاکتچی همراه بود با معرفی اجمالی زبان ‌های سامی و غیرسامی آغاز شد.
وی گفت: اصطلاح زبان‌های سامی‌برای گروهی از زبان‌های خویشاوند به کار می رود که از زبان ‌های عربی، حبشی وکنعانی با زیرشاخه‌های آرامی و سریانی ‌- در گذشته اکدی و آشوری هم در این خانواده وجود داشته- تشکیل شده ‌است.
دکترپاکتچی اظهارداشت: در شکل گیری زبان عربی ما از چهار مرحله باید نام ببریم که توجه به این دوره‌ ها در مطالعات قرآن پژوهی بسیار حائز اهمیت است؛ 1- مرحله old Arabic که از حدود قرن یکم میلادی شروع می‌شود و کتیبه‌ هایی هم از این دوره وجود دارد که سابقه زبان عربی را نشان می‌دهد. 2- مرحله quranic Arabic دوره ای که از حدود سال چهارصد میلادی آغاز و تا سال 100 هجری ادامه می یابد و قرآن به زبان این دوره نازل گردیده است. 3- مرحله سوم classic Arabic  یعنی عربی دوره‌ای که افرادی چون خلیل بن احمد، کسائی و سیبویه در این دوره ظهور کرده‌اند. 4- مرحله چهارم modern Arabic  عربی مدرن یا عربی معاصر امروزی است و برای بررسی زبان عربی قرآن (دوره‌ی دوم)  باید از فرهنگ ‌هائی استفاده کرد که بازتاب عربی این دوران باشد؛ درحالی‌که فرهنگ‌ های موجود(حتی قدیمی ‌ترین آنها) مربوط به عربی دوره سوم است. به همین دلیل پژوهش ها درخصوص واژگان عربی قرآن دستخوش مشکلاتی می‌گردد که از طریق مراجعه به زبان ‌های سامی (زبان ‌های خویشاوند عربی) مرتفع می‌گردد و می توان داده‌ های پراکنده در کتب لغت عربی ذیل واژگان عربی را معنا  و سامان داد؛ چرا که گاه در ذیل معنی یک واژه در فرهنگ ‌های زبان عربی انبوهی از معنا وجود دارد که به هیچ  طریقی نمی‌توان آنها را نظم بخشید.علاوه برآن وجود مشترک‌های لفظی در یک زبان گاهی محقق را سردرگم می‌کند؛ مثلا ریشه واژه نَفَقَ در قرآن به معنای جدا کردن، تقسیم کردن  و گاه به معنای مراقب بودن و دلسوز بودن است. واژه دیگری به نام منافق داریم که برخی آن را هم از این ریشه دانسته‌ اند درحالی‌که اصلا این واژه از ریشه اَفق واژه حبشی است و منافق هم از این ریشه در واقع من آفق و به معنی کسی است که خودش را ظاهر می‌کند. 

یکی از نکات مهم، توصیه استاد پاکتچی به عدم استفاده محققان و پژوهشگران از ترجمه‌ها در تحقیقات علمی‌بود. وی گفت: ترجمه‌ها به هیچ وجه قابل اطمینان نیستند و باید اصل منابع مورد استفاده قرارگیرد وهدف از مراجعه به زبا‌ن‌های سامی، بررسی خویشاوندی‌ ها و بازگشت به فضای اختصاصی زبان عربی برای فهمیدن بهتر عربی است.
این نشست با پرسش و پاسخ حاضران به پایان رسید.